Ketojenik Diyet Nedir?

Son yıllarda popülerleşen beslenme tarzlarından biri olan ketojenik diyet, aslında yıllardır tıbbi amaçlı kullanılan bir diyet modelidir. Günümüzde ise zayıflama amaçlı kullanılmaktadır. Ketojenik diyetin halk ifadesiyle diğer bir adı keto diyettir.

Ketojenik diyet; karbonhidrat içeriğinin gereğinden çok az (50 g/ günden az ), protein yeterli miktarda ( 1-1.5 g/ kg/gün), yağ içeriği ise gereğinden fazla olan diyetlere denir. Bu diyet programında günlük aldığınız kalorinin % 60-70 ‘ i yağdan, %5-10 ‘ u karbonhidrattan, % 20-30 u ise proteinlerden gelir. Karbonhidrat alımındaki bu azalma vücudu ketoz adı verilen metabolik bir duruma sokar. Ketoz durumunda vücut enerji için yağ yakmada çok daha verimli bir hale gelir ve vücut enerji ihtiyacını karbonhidratlar yerine yağlardan karşılamaya başlar. Bu süreç dahilinde yağ karaciğerde ketonlara dönüştürülür ve bunlar beyin için dahi enerji sağlamak üzere kullanılabilir. Ketojenik diyetler, hem kan şekeri değerlerinde hem de insülin seviyelerinde büyük bir düşmeye neden olur.

Gerçekleştirilen sınırlı tıbbi çalışmalar sonucunda ketojenik diyet sürecinde aralarında öncelikle epilepsi olmak üzere alzheimer, parkinson, diyabet  gibi birtakım hastalıklara ve sağlık sorunlarına karşı faydalarının yanı sıra kilo verilmesinde yardımcı olduğu görülmüştür. 

Ketojenik Diyetin Kilo Verme Üzerine Etkileri

Ketojenik diyetin temelinde vücutta insülinin azalmasıyla yağ yakımı hedeflenir. Vücuttaki insülin miktarı alınan glikoz oranıyla doğru orantılı bir şekilde artar veya azalır. Düşük karbonhidrat içeren bu diyette vücutta salınan insülin miktarı düşer, vücutta insülinin düşmesiyle yağ hücrelerinin yıkımı artar. Vücut glikozdan sağlayamadığı enerjiyi yağları yakarak sağlar ve buda bize kilo kaybı olarak geri döner.

“Genelde hızlı kilo vermek isteyenler bu diyet modelini tercih ederler, hızlı kilo verdirir fakat vücudun depo olan yağ kütlesinden değil daha çok su ve  kas kütlesinden kilo verdirir, ayrıca metabolizma hızını yavaşlatır, hızlı kilo verseniz bile diyet bırakıldığında hızlıca fazlasıyla geri alınır. Kısa süreli vücudu şaşırtma amacıyla ve  kilo vermenin durduğu dönemde kullanılabilir. Fakat uzun süreli kullanımı kesinlikle tavsiye edilmemektedir.’’

 

Ketojenik Diyetin Yan Etkileri

Sağlıklı ve dengeli beslenmeden oldukça farklı besin içeriğine sahip ketojenik diyetler, sağlık açısından birçok olumsuz etkiye neden olabilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;

Çok büyük bir kısmı yağlardan oluşan ketojenik beslenme planlarında lifli besinler yok denilecek kadar azdır. Bu durum kabızlık başta olmak üzere birçok bağırsak problemini beraberinde getirir.

Yüksek yağlı beslenme, yağlardan enerji elde edilmesine bağlı olarak kanda dolaşan serbest yağ asitlerinin miktarının artması ve yetersiz posa alımına bağlı olarak kolesterol ve diğer kan lipitlerinde artış görülür ve bu durum kalp ve damar hastalıkları açısından oldukça büyük risk oluşturur.

Ketojenik diyetler karaciğer üzerinde ağır bir yük oluşturur. Bu nedenle bu diyetler kesinlikle uzun süre devam ettirilmemeli ve karaciğerinde herhangi bir hastalık bulunan kişiler karaciğer yetmezliği gelişmesi gibi risklerden korunmak adına ketojenik diyet uygulamamalıdır. Diyete başlanmadan önce karaciğer enzimlerinin normal sınırlarda olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir.

Beynin temel enerji kaynağı glikozdur. Bu nedenle ketojenik diyet yapan kişilerde karbonhidrat dışı kaynaklardan dolaylı yoldan glikoz elde ediliyor olmasına bağlı olarak bilişsel fonksiyonlarda yavaşlama ve gerilik gözlenebilir.

Bu nedenlerden dolayı ketojenik diyet, yalnızca uzman tarafından uygun görüldüğü, başka seçeneğin bulunmadığı durumlarda sürekli olarak kontrol altında tutulabilecek hastalara uygulanmalıdır.

 

Ketojenik Diyetin İçerikleri

Tüketebileceğiniz gıdalar

• Tereyağı, kaymak, mayonez, krema
• Zeytinyağı, ayçiçeği yağı, kanola yağı, fındık yağı, gibi bitkisel yağlar
• Kuru yemişler,
• Yoğurt, ayran, peynir ( belli miktarda)
• Et, tavuk, balık
• Yumurta
• Avokado 

Yasak olan gıdalar

• Ekmek, makarna, pilav, yulaf, kahvaltılık gevrek gibi karbonhidratı yüksek gıdalar,
• Kuru baklagiller
• Meyveler (çok az miktarda tüketilebilir),
• Bazı sebzeler ( havuç, patates, soğan, bezelye , mısır vb)
• Bal, pekmez, reçel
• Şeker içeren tüm ürünler
• Hazır meyve suları, gazlı içecekler( diyet kolada dahil olmak üzere)
• Alkollü içecekler

 

Örnek Ketojenik Diyet Listesi

Kahvaltı: Tereyağlı yumurta, kaymak, şekersiz fıstık veya fındık  ezmesi

Ara öğün: 1 avuç fındık/ badem/ceviz

Öğlen yemeği: Ton balığı ile hazırlanmış salata ( içine mayonez ve sıvıyağ eklenebilir)

Ara öğün: Yoğurt ( içine kaymak eklenebilir) veya süt veya kefir

Akşam yemeği: Köfte veya Izgara tavuk, yanında yeşillik ( yağ eklenebilir)

Ara öğün:1 adet haşlanmış yumurta, kayma